Steun aan jong talent in de
DR Congo

Met steun van de Koning Boudewijnstichting hielp de Congolese startup I&F Entrepreneuriat de voorbije tien jaar honderden ondernemingen te ontwikkelen en banen creëren. I&F oogst nationaal en internationaal erkenning voor dat werk.

Via filantropie lokale ondernemende vrouwen en mannen steunen, zodat ze op een duurzame manier bijdragen aan de samenleving: dat is een van de kernopdrachten van de Koning Boudewijnstichting. De steun van de Stichting voor een organisatie die ondernemingen van jongeren in DR Congo helpt opstarten (‘incuberen’) bewijst dat werken op de lange termijn loont. De Stichting ondersteunt I&F Entrepreneuriat sinds 2012 via het Fonds Marie-Antoinette Carlier, met ondersteuningen voor in totaal ruim 570.000 euro. Op die manier is de Congolese non-profit uitgegroeid van een bescheiden lokale organisatie tot een naam, nationaal en internationaal.

I&F, opgericht in 2007 door CEO Val Masamba, ‘incubeert’ vandaag meer dan 1.000 bedrijven; 40% daarvan is in handen van vrouwen. Na initiële steun en mentoring worden de beste projecten uitgekozen voor de ‘broedkamer’, waar ze van idee naar onderneming springen. Ze krijgen een plek in een speciaal daarvoor gebouwde industriezone in Mbanza-Ngungu, tussen de hoofdstad Kinshasa en Matadi, de belangrijkste haven van het land. Ze hebben er toegang tot het terrein en tot gedeelde faciliteiten om hun startup op te schalen.

Sinds 2020 steunt een consortium bestaande uit I&F, Deloitte, en collega-incubator voor startups Kivu Entrepreneurs, een programma van de Congolese regering voor de bevordering van economische initiatieven, PADMPME. I&F is voor het consortium de operationele coördinator van dit programma, dat 100 miljoen dollar financiering krijgt van de Wereldbank. Via PADMPME werkt I&F ook samen met de consultants KPMG en ESP om in andere steden kleine industriezones in te richten, naar het voorbeeld van de zone in Mbanza-Ngungu.

Volgens Masamba, die benadrukt dat hij in eerste instantie coach is, is de sleutel tot succes luisteren naar jongeren, van bij het begin. “Een eigen bedrijf is een avontuur waar ze induiken samen met de mensen rondom hen”, zegt hij. “Je moet jongeren snel met de neus op de feiten drukken en voor keuzes stellen. Wie behoud je en wie laat je gaan? Welke opleiding hebben ze nodig? Wat offer je eerst op? Een coach is uiteindelijk als een vriend.”

HOGER EN VERDER MET I&F STEUN

• Verbod op plastic inspireert startup

Toen de Congolese overheid de productie van de klassieke plastic verpakking verbood, besefte Yedidia Mbengalikita dat er geen lokale alternatieven waren. Hij is nu de zaakvoerder van Ishango, dat bio-afbreekbare verpakking produceert in Kinshasa en werk geeft aan een dozijn jongeren.

“Ik zag al snel in dat we een bedrijf moesten oprichten dat een verpakking zou produceren die beantwoordt aan de milieunormen van de overheid. Onder begeleiding van I&F begon ik drie jaar geleden mijn bedrijfje in mijn slaapkamer. Ik wist niet eens hoe je een businessplan moest schrijven.” Dankzij de incubator maakt Ishango nu deel uit van een ondernemersnetwerk, waarvan de partners goed zijn voor 30% van de omzet van 10.000 dollar.

• Van hobby naar voedingsbedrijf

Het engagement van I&F blijkt uit de evolutie van Sivi Malukisa Diawete van hobby-ondernemer tot stichter van een bedrijf dat 100% Congolese voedingsmiddelen verkoopt. Ze begon in 2013 thuis jam, pindakaas, sauzen en honing te maken maar ze bleef daarnaast ook aan de slag als HR manager bij DHL. Dat veranderde toen ze Val Masamba ontmoette. Ze werd vier jaar begeleid door I&F.

“Val wist me te overtuigen. Ik gaf mijn baan op en begon voltijds als ondernemer”, zegt Malukisa Diawete. Ze is nu de stichter en de CEO van het agro-industriebedrijf Manitech Congo.

• Van rivier tot weg

Luc Maboti’s bedrijf EMAVAS haalt zand uit de Congorivier en levert het aan bouwwerven in de havenstad Matadi voor wegen, scholen en ziekenhuizen. Met de steun van I&F kon hij een formele bedrijfsstructuur opzetten en het aantal gemotoriseerde kano’s verdubbelen van twee naar vier. De productie klom van 40 ton zand per dag naar 120 ton.

“Met de steun van I&F kon ik de tijd nemen om te plannen en het bedrijf te structureren”, zegt Maboti. Hij nam ook deel aan het PADMPME programma en kon 50.000 dollar lenen voor de aankoop van een voertuig om klanten te bevoorraden.

• Koffie met een kick

I&F helpt koffieproducent Tisya Mukuna te groeien door de productie van haar bedrijf te industrialiseren. Als oprichter van het merk La Kinoise teelt ze koffie op haar plantage van 20 hectare ten zuiden van Kinshasa, waar nog altijd veel met de hand gedaan wordt. In tegenstelling tot de meeste Congolese koffieboeren verwerkt Mukuna’s bedrijf de koffie ook tot eindproduct voor de consument. Met een toelage via het PADMPME programma wil ze de productie nu opdrijven van 200 pakken koffie per dag vandaag tot 40 pakken per minuut. Ze wil zo de grootste koffieproducent in het land worden. En ze heeft nog toekomstplannen: een oogstmachine en een lokale ‘mochaccino’ blend van koffie en chocolade van La Kinoise.

Lees de reportage Accompagnement dans l’entrepreneuriat : 14 ans après, une référence internationale (enkel beschikbaar in het Frans)